Мулоҳаза

ҚУЛЛАР

Кеча телефонда Тошкентдаги танишим билан анча гаплашиб қолдик.

-Рамазон қандай ўтмоқда?

– Тангри қулларини кам қилмайди. Ҳар кун ифторхўрлик!

-Қимматчилик қаҳатчиликка айланиб қолмаятими, ишқилиб?

-Олдингиларидан ўтса ўтмоқдаки, қолишадиган жойи йўқ. Сомсалар ўша ўша…шўрвалар ўша ўша… ёнига кабоб ҳам қўшилмоқда, ҳатто.

-Одамлар нега нолиб юришибди, бўлмаса?

-Фақат Рамазонда эмас, олдин ҳам тўйларда тўкинчилик, зиёфатларда тўкинчилик, мен сендан қоламанми дегандек мусобақа давом этмоқда. Аёлларни айтмайсизми, ҳар куни бир бошқасини кийишади. Эркаклар эса шариатдан ҳам ўтиб кетишди. Росманасига 4-5 тадан хотинлари бор. Continue reading

Мухлис мушоҳадаси

БИР МАРТА ЯШАЙДИ ЎЗБЕК…

Яқинда бир гастербайтер дўстим билан учрашиб қолдим.
Бироз қаригандек кўринди. Сочларига ҳам оқ оралаган. Озиб ҳам қолган…
Ачинган бўлдим. Нима бўлганда ҳам ўз илмий ишини охирига етказа олмади бечора.
Жуда ҳам ажойиб бир лойиҳа устида тадқиқот олиб бораётганди. Кимлардир эга чиқмоқчи бўлишганди чамамда… Балки шу учундир ўз лойиҳасини сариқ чақага пуллаб билет олиб “ГАСТЕРБАЙТЕР” унвонига эга бўлиш учун чет элларда сарсонликни ўзига раво кўрди. Агарда яна 100 йил чидаб берганда “НОББЕЛ” мукофотига эга чиқармиди балки?! Бу энди ҳазил эмас!!! Continue reading

Шунчаки…

ТАРБИЯ

Мусурмонқул ака художўй, мўминқобил, тарбияли одам. Унинг икки ўғли бор эди. Уларнинг ҳам ўзи каби тарбияли бўлишини истарди. Шунинг учун асосий вақтини уларга панд-насиҳат қилишга, нимадир ўргатишга сарфларди.

Рамазон кунларининг бирида катта ўғли қўшнисининг боласи-Раҳимни куракда турмайдиган сўзлар билан сўкканини эшитиб қолди.

-Болам рўзанг ҳаром бўлди,-деди у.-Сен Раҳимни сўкиш билан рўзангни буздинг. Бу ойда бировни сўкиш, ҳақоратлаш мумкин эмас. Continue reading

Мухлис кинояси

ЎЗБЕКИСТОНГА МАҲКУМ “ГАСТЕРБАЙТЕРЛАР”…

Ҳурматли Ислом Абдуғаниевич!
Ҳозирда бозор иқтисодиётига ўтиш босқичларида Сизнинг олиб бораётган иқтисодий ва сиёсий ишларингизда кўролмаслик қилаётган чет унсурларнинг кўзлари ириб оқсин! Ҳалиям, барча ривожланиш босқичларини айтиб ошкор этмагансиз, бўлмаса улар Сиз муҳтарам зотнинг режаларингизни ўғирлаб кетишарди ва ўзларига “НОУ-ҲАУ” қилиб расмийлаштириб олишган бўлишарди.
Мен бир неча Аврўпо давлатларида котта бизнес қилишга ҳаракат қилиб уларнинг Ўзбекистоннинг ўзига хос ва ўзига мос бўлган ривожланиш йўли олдида ночор қолганларини кўриб ҳайрон қолдим. Улар бизнесни аслида бизлардан ўрганишлари лорзим экан. Аймоқчиманки, АҚШ биздан 50-100 йиллар орқада, Арўво эса 100-150 йиллар орқада ва шу Россиянинг ўзи камида 200-4000000 йиллар орқада эканлиги ўз исботини топди. Continue reading

Шунақаси ҳам бўлади

УЧИНЧИ ОДАМ

Америкада биринчи китобим чиққан кунлар эди. Бир куни уйга уч нафар танишим келиб қолишди. Уларга китобимни кўрсатдим.

-Бу жудда катта воқеа,-деди улардан бири.- Келганингизга энди тўрт йил бўлдию инглиз тилида, яна илмий китоб чиқаришингиз, бу ўз мамлакатингизда қадрингизга етмаганлари учун Аллоҳнинг сизга кўрсатган бир кароматидир. Бу ана у сафсата сотиб юрган дўстларингиз учун ҳам бир тарсаки. Умрларини миш-миш, иғвога сарфлаганларича ана шундай қоладиган ишлар қилсаларку бугунга қадар анча олдинга кетган бўлардик. Мен сиз билан фахрланаман, шундай ҳамюртимиз борлигидан қувонаман… Continue reading

Muxlis maktubi

Bu ne razolat?

Kecha Rossiyaning NTV kanalida bizga aloqador ko’rsatuv bo’ldi.

U o’zbek ishi, paxta ishi,haqida edi.

Men katta qiziqish bilan ko’rdim uni.

Paxta chanoqlari uzra oqib kelayotgan qon,sovuqda dalada paxta terayotgan ayollar,bolalar…

Qattiq ta’sirlandim,nafaqat yaqin o’tmishimiz,balki bugunning ayni in’ikosi aks etgan bu lavhalarda xalqimizning achinarli ahvol to’laqonli aks etgan.

Siz ushbu voqealar haqida ko’p narsa bilasiz saytdagilardan tashqari yana biron maqola yozsangiz jon deb o’qirdik. Continue reading

Нуқтаи назар

Ислом республикасидан Путин Иттифоқига…(?)

Ўзбекистон яқин келажакда исломий жумҳуриятга айланиши мумкинми? Бу менинг шунчаки саволим эмас, балки анчадан бери кун тартибига тушиб қолган саволдир. Бу саволга мумкин деб жавоб қилса бўлади. Ҳозирча бу ҳол одамларни қамоқларга тиқиш йўли билан орқага сурилмоқда. “Тaъсир-акс таъсир” дейдилар. Золимлик мазкур йўлни тобора қисқартирмоқда.

Маълумки, ҳар қандай диктатуралар ағдарилгандан кейин жамиятларда тубдан ўзгариш қилишга интилувчилар бўлади ва олдинги режимнинг тескариси каби бошқа бир тузум барпо этишга интилинади. Continue reading

Сиз нима дейсиз?

ДОВЮРАК…
Ҳурматли Жаҳонгир ака!
Жуда ёшлигимда бир эртакни ўқигандим…
—————————
Ўрмоннинг ўртасида жойланган бир қабиланинг бошига мусибат тушибди. Таланган, оч қолган, касалланган ва ўз йўлини йўқотган бу қабила тақдир сўқмоғида чорасиз қолибди. Қабиланинг бу каби инқирозига кимлардир бойлик ва мансаб илинжида, хоинликлари натижасида бу каби ғурбатларга сабабчи бўлибдилар. Хоинлар ҳам халқ борабарида кулфатни бирга тотишга маҳкум этилибдилар. Чунки, ўз халқига хиёнат қилганлар бошқаларга ҳам хиёнат қилмаслигига ким ҳам кафил бўла оларди дейсиз?!
Боши қотган оқсоқоллар барчани йиғиб маслаҳатлашиб олишмоқчи бўлишибди.
Кимдир ўлимга ўзларини топширишни таклиф қилибди, кимдир душман қўлида хору зорлик бўлсада жон сақлаб қолишни илгари сурибди, яна кимдир қандайдир қуллик кишанларини бошга кийиш лозимлигини ўртага қўйибди….
Маслаҳатдан бирор натижа чиқмагач қабиланинг ёшлари орасидан бир йигит узр сўраб ўз фикрини айтмоқчи бўлибди.
Унинг фикрича хоинлик натижасида бир аҳволга келиб қолган бу зулмат босган юртни ташлаб, қуёш нурларини тўсиб турган ўрмонни тарк этиб қуёш нурлари балқиган жойларга кетиш қабила учун ҳар томонлама афзал эканлигини эътироф этибди. Continue reading

Яхши одамлар

ҲОЖИМУРОД ҲОЛВАЧИ

2004 йил, май ойининг охирида Ҳожимурод ака 86 ёшда оламдан ўтдилар. Асли Ўзбекистоннинг Қарши шаҳридан бўлган бу одам қизил империя истилоси пайтида Ватанни тарк этиб, Афғонистонга ўтган ва умрининг охирги йилларида Америкада яшаган эди.

Мен Виржиниа штатига кўчиб келган кунларимда бу ердаги ўзбекларни бирлаштириб бир ташкилот тузиш ҳаракатини бошладик. Йиғилишларимиздан бирида ёнимга новча бир одам келиб ўтирди ва:

-Салом Жаҳонгиржон,-деди ширин бир овозда.

Кейин ўзининг кимлигини айтиб, “Ўғлимни биласиз, у “Озодлик” радиосда ишлаган эди, Усмон Мурод, шунинг отасиман” деди ва ўғлини ҳам ёнига чақирди. Усмон Мурод билан телефонда кўп гаплашган эдик. Аммо кўришмагандик. Шу баҳонада у билан ҳам кўришдик. Continue reading

Билармидингиз?

АБДУРАҲИМ УЧҚУН

Шоир, ёзувчи ва таржимон Абдураҳим Учқун 2003 йилнинг 31 декабрида Саудия Арабистонида 77 ёшида оламдан ўтди.

Ватан дардила бўлдим дарбадар йиллар кўролмайман,

Паришонман анинг ҳажрида бир ерда туролмайман,

Тутуб ғурбат ғубори чеҳрайи зоримни зард этмиш,

Дилим хунобдур ким жўй борида юволмайман.

Ана шундай деб нола қилган марҳум Абдураҳим Учқун ватандан узоқда юрган йилларида доимо соғинч дардида яшади. Бу унинг шеърлари ва ёзган асарлари, шунингдек, таржима қилган китобларида ўз аксини топган. Continue reading

Мухлис кинояси

ФАРЗАНДЛАРИМИЗ БИЗДАН КЎРА …. БЎЛИШЛАРИ УЧУН “СОТКА ВА АНТЕННАЛАР”

Ислом Абдуғаниевич Ўзбекистон ёшларига ҳақиқатдан ҳам меҳрибонларча эътибор қаратиб, уларнинг келажакда ҳозирги аждодлариданда кўра кучли, билимли, доно ва албатта бахтли бўлишлари шарт эканлигини бир неча бор такрорлаб жуда ҳам катта бир масалага эътиборларини қаратганлар.
Баъзан, чиндан ҳам аччиғим чиқади…
Ҳурматли Абдуғаниевич шунчалар жон куйдирмоқдаларки, аммо у кишининг самарали йўлларига тўғаноқлик қилаётган бошқа куйдирилган каллалар ҳақида нима дейишимни билмай қоламан.
Сиз барака топкурлар, шундай инсон бир гапни қил деб турибдиларми, ҳеч бир савол жавобларсиз қилингларда номардлар!!!
Ўзларинг айтасанларку… муллани айтгани қил аммо қилганини қилма дея…
Нима бўлган ўзи сиз жанобларга?!
Бир инсон бўладиган бўлса, Абдуғаниевич шунчалар бўладиларда…
Мен “казёл” эмасман аммо тўғрисини айтаман… Continue reading

Яхши одамлар

УЧҚУННИНГ АЛАНГАСИ

Шоир Абдураҳим Учқун ҳақида АҚШга келганимдан кейин эшитган бўлсам, яна бир шоир Эргаш Учқун ҳақида эса, Туркияда яшаганимда эшитган эдим. У кишиниг шоирлиги, шоир бўлганда мулки Туронни қалам билан забт этишга интилгани мени ҳайратга солганди.

“Америка овози” иш бошлагач, бир куни Эргаш акани қидириб йўлга чиқдим. Нью Жерсей штатининг жуда олис бир гўшасида яшар эканлар. Деворсиз ҳовлилари жуда катта эди. Уйнинг олдида ва орқасида би неча гектар ерлари бўлиб, олдинги қисмда деҳқончилик замини ва орқа томонда ўрмонзор эди. Continue reading

Мухлис мулоҳазалари

ЎЗБЕКНИНГ ЯНА БИР АЁЛИ ХОРЛАНДИ….

Ҳурматли Жаҳонгир ака!
Кўлимга бир мактуб келиб тегди, аниқроғи интернетдаги ёзишмалардан бири.
Бировнинг хатини ўқиш керак эмаскуя, аммо спам кўринишида келиб қолган бу мактуб ўзбек тилида бўлиб мени қизиқтириб қўйди ва мен бунга ўз фикримни билдирдим.
————————————————
Не кунларга келиб қолдик?!
Пул учун, жиғилдон учун ўз фарзандларидан меҳрни аяшган ота оналарни ким дея аташ мумкин? Continue reading

Яхши одамлар

10. ЖЎРАҚУЛ АКА

Қишлоғимизда Жўрақул деган киши бор. Кимдир уни камситиб “Жўрақулча” дейди. Бўйи-басти кичик бўлгани учун бўлса керак? Кимдир эса унга “чапқўлгинам” деб ном берган. Униси ҳам, буниси жирканч одамларнинг ҳақорати. Ўзлари камситилган одамларгина бошқаларни камситишади.

Агар Жўрақул акага бирор ном бериш мажбурияти пайдо бўлса, у кишини “Жўрабек” деган бўлардим. Бу амир ва хонларнинг чин маънодаги қули бўлган “бек”ларга қиёсан эмас, балки ўз сўзига бек инсонларга қиёсан. Continue reading

Муносабат

Файсбук жосусми?! Қолганларичи?

ЖАҲОНГИР МУҲАММАД: “Фейсбук” сизнинг маълумотларингизни сотиб пул қиладиган жой, сизни манипуляция қилади, “Однокласники” ФСБ ва СНБнинг контрол маркази-бошқарув жойи. Сизни бошқаришади. Массанжерлар буларнинг асл башараларининг ксериокопияси. Шундай экан бу жойлардан мени тополмайсиз. Энг яхшиси электрон почтамга ёки ушбу сайтимга “просто” ёзишдир.
Узр, нима қиламиз, “шунақа замондан” орқада қолган, консервативман.

Жавоб ўрнида……..

Файсбук жосусми?! Қолганларичи? Continue reading

Мулоҳаза

ҚАЙТГАНЛАР ҚАҲРАМОНЛАРДИР!

Ғазнавий зулми даврида бош олиб чиқиб кетганлар Авропа остонасига қадар етиб боришди ва Усмонли, кейин Туркияни қуриб ўша ёқларда қолиб кетишди. Қайтишмади.

Шайбонийхон дастидан Афғонистонга кетган Бобур Мирзолар Ҳиндистонга қадар боришди ва ўша ёқларда қолиб кетишди. Қайтишмади.

Рус истилоси даврида чиқаб кетганлар “Бугун қайтамиз, эртага қайтамиз, Туркистон мустақил бўлса қайтамиз, Ўзбекистон мустақил бўлса қайтамиз” дея ўзларини алдашди. Қайтишмади. Ўзбекистон мустақил бўлгандан кейин ҳам орзулари сароблигича қолди. Continue reading

Адолат томонидагилар

НАЗИР РАЖАБОВ

Назир Ражабов ҳақида илк бор 1970 йилларнинг охири 1980 йилларнинг бошида у Бухорода (у асли ромитанлик-ЖМ) ёнғинга учраган бир йирик корхона биносини қайта тиклаш лойиҳасини тайёрлаб, СССР Давлат мукофотини олганда эшитгандим.

Кейин у жуда ёш бўлишига қарамасдан жуда катта вазифаларда ишлади, Қурилиш вазири бўлди, Наманган вилоят партия қўмитасининг биринчи котиблигидан Самарқанд вилоят партия комитетининг биринчи котиблигига ўтказилганда уни бевосита танидим. У янгича фикрлайдиган, ташаббускор, тиниб-тинчимас, адолат томонида маҳкам турадиган, адолатсизликка чидай олмайдиган бир раҳбар эди.

Илгари Самарқандда худди ана шундай бир раҳбар бўлган-Владимир Николаевич Қодиров. Уни 43 ёшида заҳарлаб ўлдиришган.(Болалар уйидан чиққан халқпарвар Қодиров ҳақида ёзган китобим ошкоралик йилларида “Қишлоқ ҳақиқати” газетасида давомли ўлароқ эълон қилинганди-ЖМ). Continue reading

Muxlislar ijodidan

O’zbekcha dars

(Davomi)
Pavlik,Sereja,Boleslav,Kopov,serjant Bunin degan safdoshlarimiz halok bo’lishdi.
Serejani minomyot ikkiga bo’lib yubordi.
Kopovni topganimizda yuztuban yotar ko’zining oq qismi kosasidan chiqib qolgandi,nemis snayperi ko’krak qiyofali nishonni ermak qilganday ko’rish a’zosini nishonga olgandi…
Bir qancha to’pni og’ziga granata tiqib stvolini qiyshaytirdik ya’ni endi bizga xavf sololmaydigan darajada yaroqsizladik.
Biroq tezgina orqaga yo’naldik.Chunki dushman bizdan ancha ustun,ayniqsa bronetexnikasing sanog’i yo’qdek tuyulardi.Har o’nta texnikasiga esa odatda ko’pi bilan ikkita tankimiz g’ildirab maydonga kirar,ko’pchilik tankistlar esa o’qsizlikdan shikoyat qiladi. Continue reading

Оғриқли нуқталар

ЙЎҚОЛИШ

АҚШда бир куни докторга борсам, фамилиясининг ортида “ов” қўшимчаси бор экан.

-Русчани биласизми?-деб сўрадим.

-Дадам оз-моз билардилар, бувим ва бобом яхши билардилар, улар рус бўлганлар,-деди.

Унинг “улар” дейиши аввалига мени таажжубга солди. Аммо кейин тушундим. У шу ерда туғилган, унинг Ватани шу ер ва шу заминнинг асл фуқароси у.

У энди ўзини тўла америкалик деб билади ва фақат бобоси ва бувисини россиялик эканини айтади.

Маълумки, ҳар қандай ғалабанинг ортида йўқотиш ва йўқолишлар бўлади. Марказий Осиёда мустақиллик туфайли вужудга келган янги давлатларда сиёсат бугунги кунга қадар бўлганидек давом этса, озчиликка айланган халқларнинг аста-секин ассимиляция бўлиб, асосий халқ таркибига сингиб кетишига олиб келади. Continue reading

Мухлис муносабати

Мия ва пахта бирлиги

Ҳали чумолини кашф этмаганмиз“ни ўқиб

…Сиз ажойиб мавзуларни кўтарасиз, шу сабабли хато ёки тўғри бўлсада изоҳ ёзишга кишида ҳавас пайдо бўлади.
Айтганларингиз жуда тўғри!

Бу гапларингиз Ўзбекистон ҳолатида асли ҳақиқатлардир. (бу ердаги мисоллар барчага тегишли эмас!)
Инсоният ўз айбини яшириш мақсадида маймундан тўраб қолдик деган гапга осилиб олишганди.
Мана қарангки, инсондан тўраган маймунлар ҳар томонда бор экан. Уларнинг маймунсифат қилиқлари нафақат бировни калака қилишга асосланган, балки ўзларининг калака қилинишлари ва ўзлари ўзларини калака қилишлари ҳам шу жумладандир.
Итнинг масаласида ҳақиқатдан фикр айтиш жуда қийин. Агар унинг вафодорлигини чин маънода олсак демак шу ит ҳам инсониятдан ақлли деган фаразни юзага келишига сабабчи бўламиз. Лекин, нега бир инсондан аччиғимиз келса уни “ит” деб ҳақоратлаймиз. Аслида ит вафодорлик, яхшилик рамзи эмасмиди?…
Масалада бошқа томондан қарайдиган бўлсак, итда ишлаб чиқариш йўқ яъни бир товуқ каби тухум ҳам қила олмайди. Шу учун у ўзига бошқалар қила олмайдиган ҳунарларни эгаллаган. Ялтоқланиб ўз эгасига “вафодорлик” кўрсатади. Уни сал хафа қилсангиз борми ҳатто бир неча кунлар аразлаб қўлингиздан овқат ҳам емай юради. Continue reading

Шунчаки фикр

Ҳали чумолини кашф этмаганмиз

“Одам энг ақлли махлуқ” дейишади. Бўлмаган гап. Дарвин “одам маймундан келиб чиққан” деганда унинг ақли маймун даражасида демоқчи бўлган эмасмикан? Балки маймун одамдан тўраган деган гапни айтишга қўрққанидан аксини айтиб юборганмикан?

Бир кузатиб кўринг, биз ақли заиф дейдиган махлуқот одамдан ақллироққа ўхшайди. Одамзот одийгина чумолининг ҳаёт тарзидаги зигзаг тузумни, структурани, унинг метин интизом илдизини, нутқ сўзлаш қобилиятини ҳалигача аниқлай олмади. Демакки, чумоли одамзотдан анча ақлли, сирли-синоатли. Continue reading

Бугуннинг гаплари

БИТМАГАН БАҲС

ШАВКАТ МУҲАММАД: (“Жўмрак ва Жамиятни ўқиб).

Жаҳонгир ака, нотаниш ишни бошлашдан аввал бир компни очиб гугллатинг. Фойдаси бор. Илк сауна обшивкамни гугллаб гугллаб ўрганганман. 2 хафтада 280 АҚШ сўми олгандим. Ҳозир 4 кунда битираман. Америка сантехниклари бир жўмрак алмаштириб 200 олса,мен борадиган ерлар экан. Ҳукуматни роботлаштириш керак. Пора олмайди. Ҳар йили коттеж солмайди, дам олмайди. Минг минглаб паразит амалдорлардан эконом қилганимизни бошқа соҳага сарфлаймиз. Майли, ишимни давом эттирай, бугунги планни бажарай. Саломат бўлинг.
Пост скриптиум: қайси онлайн мессенжерда топсам бўлади сизни? Continue reading

Bugunning gaplari

BITMAGAN BAHS

SHAVKAT MUHAMMAD: (“Jo’mrak va Jamiyat“ni o’qib).

Jahongir aka, notanish ishni boshlashdan avval bir kompni ochib gugllating. Foydasi bor. Ilk sauna obshivkamni gugllab gugllab o’rganganman. 2 xaftada 280 AQSh so’mi olgandim. Hozir 4 kunda bitiraman. Amerika santexniklari bir jo’mrak almashtirib 200 olsa,men boradigan erlar ekan. Hukumatni robotlashtirish kerak. Pora olmaydi. Har yili kottej solmaydi, dam olmaydi. Ming minglab parazit amaldorlardan ekonom qilganimizni boshqa sohaga sarflaymiz. Mayli, ishimni davom ettiray, bugungi planni bajaray. Salomat bo’ling.
Post skriptium: qaysi onlayn messenjerda topsam bo’ladi sizni? Continue reading

Шунчаки фикрлар

Юпун, кийимлари жулдир камбағални тағинда жулдурроқ, намиқиб, сасиб кетган нарсани кийишга ундаманг, ундан кўра яланғоч юргани яхши, Одам Ато ва Момо ҳаво ҳам яланғоч эмасмидилар?

***

Савол берган одамни “СНБ” деб айбламанг, агар “СНБ” бўлганда сиздан қўрқиб савол бермасди.

***

Текин пул кўринса, товуқ уйланаман, хўроз эрга тегаман деб қоларкан.

***

Виждонсиз виждонсизни мақтаса, икки виждонсизга битта кўрпа ҳам зиёд.

***

Ўз номидан гапиролмаганлар Худонинг номидан гапирадилар. Continue reading

Дилдаги гаплар

Мустақиллик чинори

Америка мустақиллик байрами шу борада Декларация қабул қилинган кунда нишонланади. Ўзбекистондаги каби декларация 20 июнда, мустақиллик байрами 1 сентябрда эмас.

1776 йилдан буён 4-июл куни Америка халқи чин дилдан байрамга, сайлларга, томошгоҳларга чиқади.

Бу халқ-дунёнинг турли бурчакларида турли сабаблар билан ўз ватанига сиғмаган одамлар жамоаси.

Бу халқ-юзлаб тилларда гаплашадиган юзлаб элатлардан барпо топган воҳид улус.

Бу – ҳамма, ҳатто ҳақиқий америкаликлар деб айтиладиган қизил танлилар ҳам бошқа жойдан келган замин. Continue reading