Jahonnoma

АС АЛ
САВОЛ: Жаҳонгир ака, бир неча йилдан бери сизнинг электрон хатларингизда “Ассалому алайкум” дейиш ўрнига “АС АЛ” деб ёзишингизни кўрганман. “Бундай нарса шаккокликдир” деган гапларни эшитаяпман. Наҳотки, сиз ҳам шаккоклик қилиб келаяпсиз?(Шер).
ЖАВОБ: Аптал одамлар учун дунёдаги барча инсонлар апталдир. Шаккоклар эса ҳамма нарсани шаккоклик деб ўйлайдилар. Яъни ҳар ким ўз қаричи, ўз ақл доираси билан ўлчайди.
Ваҳоланки, “Сизга тинчлик-осойишталик тилайман” маъносини ташийдиган бу ибора аслида “Ассалому алайкум ва раҳматуллоҳи ва баракатуҳ” шаклида ёзилади. Ўрта Осиё мамлакатларида “Ассалому алайкум”, “Салом-алайкум”, “Салом” (Туркия, Афғонистон, Эронда ҳам) шаклида ишлатилиши одат тусига кирган.
Қуръони Каримнинг Раъд сурасида Жаннатга кирганларга фаришталар томонидан “Саламун” дейилиши айтилади. Шундан келиб чиқиб бир қатор мамлакатларда “Саламун…” ҳам дейилади. Continue reading →

Filed under: Kundalik, Savol-Javob | 4 Comments »

AS AL

SAVOL: Jahongir aka, bir necha yildan beri sizning elektron xatlaringizda “Assalomu alaykum” deyish o’rniga “AS AL” deb yozishingizni ko’rganman. “Bunday narsa shakkoklikdir” degan gaplarni eshitayapman. Nahotki, siz ham shakkoklik qilib kelayapsiz?(Sher).

JAVOB:  Aptal odamlar uchun dunyodagi barcha insonlar aptaldir. Shakkoklar esa hamma narsani shakkoklik deb o’ylaydilar. Ya’ni har kim o’z qarichi, o’z aql doirasi bilan o’lchaydi.

Vaholanki, “Sizga tinchlik-osоyishtalik tilayman…” ma’nosini tashiydigan bu ibora aslida “Assalomu alaykum va rahmatullohi va barakatuh” shaklida yoziladi. O’rta Osiyo mamlakatlarida “Assalomu alaykum”, “Salom-alaykum”, “Salom” (Turkiya, Afg’oniston, Eronda ham) shaklida ishlatilishi odat tusiga kirgan. Continue reading →

Filed under: Kundalik, Savol-Javob | Leave a comment »

Сиёсат жуда мураккаб ўйин
САВОЛ: Америка бошчилигида Европа давлатларининг бош мақсади исломга/ислом давлатларининг бирлашмаслигига қаратилган. Исломни ўзларига энг катта хавф деб билишади. Олиб бораётган уруш сиёсати ортида фақатгина ўз манфаатлари ётади(нефт,ресурслар,стратегик жойлашув). Ва ўзида ядро қуроллар бўла туриб, бошқаларнинг ички сиёсатига аралашишини қандай тушунтирасиз. Патриотизмни четга суриб, хаққоний жавоб берсангиз. Хитойнинг бир маромда, ишонч билан ривожланишини ҳисобга олсак, тез орада дунёга ўз сўзини ўтказиши эҳтимоли қанчалик. (Шавкат Муҳаммад).
ЖАВОБ: Битта савол ичига бешта саволни “зип”лаганингиз учун “давнлод” қилгандан кейин уларни ”опен”лаштириб, алоҳида файлларга бўлиб мухтсар (Акс тақдирда бу масалаларга жавоб битта китобга ҳам сиғмайди) жавоб қилмоқчиман. Бу сизнинг менга жуда ҳам ёққан ҳажв ёзиш услибингиздегидек кириш қисми эди.
Энди жиддий.
“Америка бошчилигида Европа давлатларининг бош мақсади исломга/ислом давлатларининг бирлашмаслигига қаратилган. Исломни ўзларига энг катта хавф деб билишади.”
Мен бундай деб ҳисобламайман. Дунёда мафкуравий кураш доим бўлган ва бугун ҳам бор, Бундан кейин ҳам асло тўхтамайди. Шунинг учун доим ўртада информацион жанг мавжуд. Илгарилари бу варақалар, китоблар ва маърузалар ҳолида бўлса, бугунга келиб қирралари технология жабҳасини ўз ичига олиб, кўпайиб кетди. Уни тушиниш ва ажратиб олиш жуда қийин.
Россия ёки Хитойда, Саудия ёки Покистонда ёхуд шу каби бошқа бир ўлкада яшасангиз истасангиз истамасангиз Америкага қарши бўлиб қоласиз. Ҳар кун, ҳар соатда шунақанги ишонарли, инкор этиш жуда қийин маълумотлар билан миянгизга информация қуйиладики, сиз барибир қисман бўлсада бунга ишонасиз. Continue reading →

Filed under: Kundalik, Savol-Javob | Leave a comment »

Яхши яшаш учун Америкадек жой йўқ!

САВОЛ׃ Бирор бир исломий давлатда яшар олармидингиз?(Олимжон).

ЖАВОБ׃ Исломий давлат деганда қайси давлатни назарда тутгансиз, бу менга қоронғу. Чунки дунёда исломий давлатнинг ўзи йўқ. Лекин исломнинг баъзи қадриятлари ёки қонунлари жорий қилинган мамлакатлар бор. Агар Туркияни шундайлар сафига қўшсангиз, у ерда бир неча йил яшаганман.
Агар исломий давлат деганда Саудия Арабистонини назарда тутсангиз, у ерда бир кун ҳам яшай олмайман, ўлдиришса керак. Яқинда австралиялик бир мусулмон йигит ҳажга бориб, илгари айтган гапи учун 500 даррага ҳукм қилинганидек мени ҳам ё зиндонбанд этишади ёки ўлдиришади.
Чунки ўзимни жуда эркин одам деб ҳисоблайман ва дилимдан кечганини айтишга ёки сўрашга ҳеч иккиланмайман, бировдан ҳайиқмайман. Continue reading →

Filed under: Kundalik, Savol-Javob | 20 Comments »

Yaxshi yashash uchun Amerikadek joy yo’q!

SAVOL׃ Biror bir islomiy davlatda yashar olarmidingiz?(Olimjon).

JAVOB׃ Islomiy davlat deganda qaysi davlatni nazarda tutgansiz, bu menga qorong’u. Chunki dunyoda islomiy davlatning o’zi yo’q. Lekin islomning ba’zi qadriyatlari yoki qonunlari joriy qilingan mamlakatlar bor. Agar Turkiyani shundaylar safiga qo’shsangiz, u yerda bir necha yil yashaganman.
Agar islomiy davlat deganda Saudiya Arabistonini nazarda tutsangiz, u yerda bir kun ham yashay olmayman, o’ldirishsa kerak. Yaqinda avstraliyalik bir musulmon yigit hajga borib, ilgari aytgan gapi uchun 500 darraga hukm qilinganidek meni ham yo zindonband etishadi yoki o’ldirishadi.
Chunki o’zimni juda erkin odam deb hisoblayman va dilimdan kechganini aytishga yoki so’rashga hech ikkilanmayman, birovdan hayiqmayman. Continue reading →

Filed under: Kundalik, Savol-Javob | 1 Comment »

Жуда қизиқ?!

САВОЛ׃ Демократия кўзбўямачилик, ўғрилик. Мен коммунистик партияни, яъни социализмни ёқлайман. Америка демократиясининг бош мақсади дунёни қўлга олиш, тинчликка барҳам бериш. Шуми сиз айтаётган демократия? Ветнам, Афғонистон, Ироқ бу давлатлар тинч аҳолиси ўша демократия қўл остидаги хунрезликлар эмасми?(Назокат).

ЖАВОБ׃ Демократия ёмон бўлса сизнинг социализмингиз дунёга нима қилиб берди? Куба жаннатми? Венесуэлада эркинлик борми? СССР яшаб турибдими?
Инсон зоти мукаммал бўлмаганидек демократия ҳам мукаммал эмас. Лекин бугунгача дунё синаб кўрган тузумлар орасидаги энг яхшиси шу. Бошқача айтганда ёмонларнинг яхшиси.
Инсоният ҳали бундан яхшироқ жамият қура олмади. Лақ-лақ гапдан нарига ўтилган эмас.
Кўзбўямачилик, ўғирлик ва бошқа иллатлар демократик жамиятда ҳам бор. Лекин бошқа тузумлардагидан камроқ ва демократия бу иллатларга қарши тинимсиз курашиб боради. Continue reading →

Filed under: Kundalik, Savol-Javob | 1 Comment »

Ўзбек журналистлари орасида ўз фикрини очиқ айта оладиганлари кўп

САВОЛ׃ Саволимга жавобингиз билан ўзбеклар орасида эркин ёзадиган мустақил журналист йўқ демоқчимисиз?(Комил).
ЖАВОБ׃ Аксинча, ўзбеклар орасида фикрини эркин айта оладиган журъатга соҳиб журналистлар анчагина. Каримов режимига мухолиф кучларнинг аксариятини ҳам журналистлар ташкил қилади.
Сиз мустақил журналист билан фикрини эркин айта оладиган журналист орасидаги фарқни билиб олишингиз керак. Мен олдинги жавобда инсон зотининг деярли мустақил эмаслиги ҳақидаги фалсафани тушунтиришга урингандим. Инсон туғиларкан мустақил эмас, у қайси бир динга мансуб бўлиб туғилади. Кейинчалик ҳам қайси бир маданият ва мафкура уни жиловлаб олади. Кейин…кейин… давом этаверади. Бу инкор этиб бўлмайдиган ҳол. Яъни инсон мутлоқ мустақил бўлиши жуда қийин масала.
Шундай экан журналсит ҳам шу инсонларнинг бири. Continue reading →

Filed under: Kundalik, Savol-Javob | Leave a comment »

Мустақил журналистиканинг ўзи йўқ
САВОЛ: Кимларни мустақил журналистлар деб айта оласиз ва қайси нашрлар мустақилдир?(Комил).
ЖАВОБ: Журналистика ҳеч қачон мустақил бўлмаган. Чунки инсониятнинг қарийб ҳаммаси мустақилликдан кўра тобелика мойилдир. Бу унинг фитратига жо этилган туйғу. Жуда оз одамлар борки, улар тобе эмас, балки бошқарувчилардир. Лекин улар ҳам барибир ўз яратувчисига, қандайдир мафкурага, қандайдир кучга бўйсунадилар.
Бирор бир динга мансуб шахслар ёки гуруҳлар томонидан бошқариладиган журналистика ҳеч қачон ўша динга қарши бош кўтармайди.
Бирор мафкурага оид журналистика ҳеч қачон бошқа мафкурани қўлламайди.
Бирор куч томонидан яратилган журналистика ҳеч қачон бошқа кучнинг қуролига айланмайди. Мумкин, лекин ўлади, ўлдирилади, йўқотилади.
Бугун дунёнинг барча матбуот воситалари кимларгадир хизмат қилади-мустақил эмас. Улар “Бизнинг вазифамиз ҳақиқатни ҳимоя қилиш, ҳақиқатни айтиш, борни бор ҳолича кўрсатиш” деб айтадилар. Бу уларнинг маскаси. Бу маскани уларга тепаларидаги кучлар кийгизган. Журналистлар ана шу масканинг остида ишлашга мажбурлар. Continue reading →

Filed under: Kundalik, Savol-Javob | Leave a comment »

Mustaqil jurnalistikaning o’zi yo’q
SAVOL: Kimlarni mustaqil jurnalistlar deb ayta olasiz va qaysi nashrlar mustaqildir?(Komil).
JAVOB: Jurnalistika hech qachon mustaqil bo’lmagan. Chunki insoniyatning qariyb hammasi mustaqillikdan ko’ra tobelika moyildir. Bu uning fitratiga jo etilgan tuyg’u. Juda oz odamlar borki, ular tobe emas, balki boshqaruvchilardir. Lekin ular ham baribir o’z yaratuvchisiga, qandaydir mafkuraga, qandaydir kuchga bo’ysunadilar.
Biror bir dinga mansub shaxslar yoki guruhlar tomonidan boshqariladigan jurnalistika hech qachon o’sha dinga qarshi bosh ko’tarmaydi.
Biror mafkuraga oid jurnalistika hech qachon boshqa mafkurani qo’llamaydi.
Biror kuch tomonidan yaratilgan jurnalistika hech qachon boshqa kuchning quroliga aylanmaydi. Mumkin, lekin o’ladi, o’ldiriladi, yo’qotiladi.
Bugun dunyoning barcha matbuot vositalari kimlargadir xizmat qiladi-mustaqil emas. Ular “Bizning vazifamiz haqiqatni himoya qilish, haqiqatni aytish, borni bor holicha ko’rsatish” deb aytadilar. Bu ularning maskasi. Bu maskani ularga tepalaridagi kuchlar kiygizgan. Jurnalistlar ana shu maskaning ostida ishlashga majburlar. Continue reading →

Filed under: Kundalik, Savol-Javob | Leave a comment »

Умидки, бу йил унинг белига олтин камар тақадиган “мард” чиқмайди

САВОЛ:Ислом Каримов 74 ёшга кирмоқда. Унга туғилган куни арафасида қандай тилагингиз бор?

ЖАВОБ:Қариган чоғида туғилган кунининг келавериши инсоннинг тобора охиратга яқинлашиб бораверишини эслатгувчи белгидир. Ислом Каримов учун бу дунёда яна неча бор бу белги кўрсатилади, яъни унга неча бор туғилган кунни нишонлаш насиб этади, бу менга аён эмас.

Мен шуни истагандимки, у фоний дунёдан кетгандан кейин ҳам одамлар унинг туғилган кунини яхши хотира билан нишонлашлари ҳақида ўйласин. Лекин бундай йўл тутмади ва тутмаётир ҳам.

Инсон бу оламни тарк этгандан кейин унинг таваллуд ёки марҳумият куни ҳар йили такрор келган пайтда унинг руҳига дуо қилиш одат тусига кириб қолган. Каримов дуо эмас, қарғиш жамғарди ва жамғармоқда. Continue reading →

Filed under: Kundalik, Savol-Javob | Leave a comment »

Umidki, bu yil uning beliga oltin kamar taqadigan “mard” chiqmaydi

SAVOL:Islom Karimov 74 yoshga kirmoqda. Unga tug’ilgan kuni arafasida qanday tilagingiz bor?

JAVOB:Qarigan chog’ida tug’ilgan kunining kelaverishi insonning tobora oxiratga yaqinlashib boraverishini eslatguvchi belgidir. Islom Karimov uchun bu dunyoda yana necha bor bu belgi ko’rsatiladi, ya’ni unga necha bor tug’ilgan kunni nishonlash nasib etadi, bu menga ayon emas.

Men shuni istagandimki, u foniy dunyodan ketgandan keyin ham odamlar uning tug’ilgan kunini yaxshi xotira bilan nishonlashlari haqida o’ylasin. Lekin bunday yo’l tutmadi va tutmayotir ham.

Inson bu olamni tark etgandan keyin uning tavallud yoki marhumiyat kuni har yili takror kelgan paytda uning ruhiga duo qilish odat tusiga kirib qolgan. Karimov duo emas, qarg’ish jamg’ardi va jamg’armoqda. Continue reading →

Filed under: Kundalik, Savol-Javob | Leave a comment »

Жуда кўп ўқувчиларнинг талаблари билан “Савол-Жавоб” рукнини тиклаяпман. Электрон почтамга юборилган ёки ушбу сайтнинг изоҳлар бўлимида қолдирилган саволларингизга баҳолу қудрат, мухтасар тарзда жавоб бериб бораман. Фақат жавобларимни ҳақиқат деб эмас, менинг бугунги воқелик ва бугунги кун билан боғлиқ шахсий мулоҳазаларим, нуқтаи назарим тарзида қабул қилишингизни сўрайман.

Обаманинг омади бор экан!

САВОЛ: АҚШда давом этаётган сайловларга муносабатингиз?

ЖАВОБ: АҚШда ҳали президент сайловига қарийб икки йил бор.

Демократлар эмас, Демократик партия яна Обама номзодини илгари сурмоқчи ва шунинг учун партиянинг бошланғич бўғинларида танлов кампанияси йўқ.

Республикачилар эса бошланғич ташкилотлардаги сайлов-танловлардан ўтиб, битта номзод белгиланадиган съездга томон яқинлашдилар. Continue reading →

Filed under: Kundalik, Savol-Javob | Leave a comment »

Juda ko’p o’quvchilarning talablari bilan “Savol-Javob” ruknini tiklayapman. Elektron pochtamga yuborilgan yoki ushbu saytning izohlar bo’limida qoldirilgan savollaringizga baholu qudrat, muxtasar tarzda javob berib boraman. Faqat javoblarimni haqiqat deb emas, mening bugungi voqelik va bugungi kun bilan bog’liq shaxsiy mulohazalarim, nuqtai nazarim tarzida qabul qilishingizni so’rayman.

Obamaning omadi bor ekan!

SAVOL: AQShda davom etayotgan saylovlarga munosabatingiz?

JAVOB: AQShda hali prezident sayloviga qariyb ikki yil bor.

Demokratlar emas, Demokratik partiya yana Obama nomzodini ilgari surmoqchi va shuning uchun partiyaning boshlang’ich bo’g’inlarida tanlov kampaniyasi yo’q.

Respublikachilar esa boshlang’ich tashkilotlardagi saylov-tanlovlardan o’tib, bitta nomzod belgilanadigan s’ezdga tomon yaqinlashdilar.

Menga xuddi respublikachilar partiyasi bu saylovni ataylabdan yutqazishni rejalagandek ko’rinmoqda.

Chunki ular bugunga qadar Obamani “nakaut” qiladigan birorta ham nomzodni ilgari surmadilar. Continue reading →

Filed under: Kundalik, Savol-Javob | Leave a comment »