2014 лаҳзалари

Ishxonada

Ishxonada. Rohilaxon bilan

2014 лаҳзалари

Amerikalik do'stlar bilan

Amerikalik do’stlar bilan

2014 лаҳзалари

Amerikalik do'stlar bilan

Amerikalik do’stlar bilan

2014 лаҳзалари

Botir Norboy va Jahongir Muhammad

Botir Norboy va Jahongir Muhammad

2014 лаҳзалари

Suratda: Abdurahmon Tashanov, Jahongir Mamatov, Abulqosim Mamarasulov

Suratda: Abdurahmon Tashanov, Jahongir Mamatov, Abulqosim Mamarasulov

2014 лаҳзалари

Yoshlar davrasida.

Yoshlar davrasida.

2014 лаҳзалари

Do'stlar davrasida. Askiya payti

Do’stlar davrasida. Askiya payti

2014 лаҳзалари

Суратда: Ботир Норбоев, Баҳодир Чориев, Жаҳонгир Маматов ва Абдуфаттоҳ Маннопов (Вашингтон, 2014)

Суратда: Ботир Норбоев, Баҳодир Чориев, Жаҳонгир Маматов ва Абдуфаттоҳ Маннопов (Вашингтон, 2014)

Китобхонлик (18)

jm_2014avgustҚарашлар

АСАБ
Авайлайман десанг емрилади.
Авайламасанг чиниқади.
Худди болангга ўхшайди.

ХАЁЛ
Хаёл – ўрмон. Кирсанг чиқа олмайсан.
Хаёл – саҳро. Кирсанг адашасан.
Хаёл – олов. Кирсанг ёнасан.
Кирмасанг, киришга мажбур қилади.

ХОЛ
Хол – вужуднинг ўлик қисми. Бироқ ўлик бўла туриб, вужудни гўзал қилиб кўрсатишга хизмат қилади.
Биз – борлиқнинг тирик бир қисмимиз. Тирик бўла туриб, борлиқни йўқотишга хизмат қиламиз.
Балки шунинг учун биз хол ҳақида кўп ёзамиз, борлиқ эса биз ҳақимизда оз ёзади… Continue reading

Ўзгармаган мавзулар

1990 yil. O'zbekiston Oliy Kengashi majlisida.

1990 yil. O’zbekiston Oliy Kengashi majlisida.

Сир билганнинг сирли тақдири

Ривоят қилишларича бир зулмкор шоҳ қазога етганда ҳеч жон беролмасмиш. Табибу -уламолар ҳайрон. Кун кечиб кеч кирганда шоҳ кўзларини очибди.

– Шаҳаншоҳим, яна қандай армонингиз бор? Амр этинг, бажо келтирайлик, –

дебди табиби калон.

– Вазиримнинг бошини танидан жудо қилинглар! – дебди шоҳ.

Ҳамма сукунатга чўмибди. Уч кун давомида шоҳ жаллодлару- зиндонбонлар, девонбегию –мушовирларини ўлимга буюрди. Энди эса…

– Шаҳаншоҳим, ул зот сизнинг энг ишонган мудирингиз, сояи -обрўйингизларку, ахир, биз қандай қилиб…

Амримни муҳокама учун эмас, ижро учун буюрдим! Continue reading

Дўстлик кўприклари

Suratda: Abdulqosim Mamarasulov va Jahongir Mamatov(2014)

Suratda: Abdulqosim Mamarasulov va Jahongir Mamatov(2014)

Қурултой

Йиллар ва йўллар

 

Китобхонлик (17)

mashinalarҚарашлар

МЕҲМОН
Бу дунёда ҳаммамиз меҳмонмиз …
Ана шу меҳмончилик аро яна меҳмондорлик ва меҳмончиликлар бор …
Меҳмон отангдан улуғ, дейдилар. Бироқ отанг ҳам меҳмон. Демак, у ҳам меҳмондан улуғ.
Меҳмон …
Қалбга меҳмон бўлиш …
Уйга меҳмон бўлиш …
Юртга меҳмон бўлиш …
Бировнинг қалбида мудом меҳмон бўлиб қолиш қийин.
Бировнинг уйида мудом меҳмон бўлиб қолиш азоб.
Ўзганинг юртида мудом меҳмон бўлиб қолиш фожиа.
Улуғлар дейдилар:
“Қалбингдаги меҳмонни асрашга ўрган”. Бу Кайковуснинг сўзлари. Continue reading

Ўзгармаган мавзулар

temurbek2БОШ ҚОНИМИЗ ТОЗАМИ?

Халқнинг бир қисмини алдаш мумкин, яна бир қисмини доим алдаш мумкин, халқнинг ҳаммасини вақтинча алдаш мумкин, лекин бутун халқни ҳамма вақт алдаш мумкин эмас, деганди Америка президентларидан бири. Чунки ғарбда мамлакатни идора қилишга даъвогар шахсларнинг «етти кўрпасини» ағдариб кўрадилар.

Шахснинг ҳалоллиги, ростгўйлиги, диёнатли, иймонли, инсофли, ақл-идрокли ва саломат бўлишига аҳамият берилади. Америкада сайловлар даврида Кеннеди ёшлигида қимор ўйнагани, Буш қандайдир ҳужжатли фильмни хавфсизлик идорасига сотгани, Клинтон гўзал бир хонимга кўнгил қўйгани каби ҳолатлар ҳам сув бетига қалқиб чиққан. Чунки Америка халқи фермага мудир эмас, мамлакатга раҳбар, агар мамлакат вужуд бўлса вужудга бош, агар мамлакат бош бўлса, бошга қудрат исташади. Шу боис хам Туркияда олий раҳбарни Бошқон дейишади. Америкаликлар Бошқон сайлашаётганини билишади.

Шўролар даврида эса шахснинг ҳужжатлари «тоза» бўлса бас эди. Ҳар қандай ифлослик булғаган ҳужжатни жарақ-жарақ пул бир пастда тозаларди. У пайтда шахснинг партияга садоқати, халққа қўрқмай ёлғон сўзлай олиш қобилияти устун ўрин эгалларди. Хўш, бугун нега биз мустақил мамлакатда яшаб Ленин чизиб берган йўлдан бир қадам ҳам чиқа олмаяпмиз? Нега бошқонимиз ҳақида билишни истамаймиз. Continue reading

Китобхонлик (16)

ҚАРАШЛАР

beshik1БЕШИК
Бешик – мен соғинган қўшиқ:
“Алла-ё, алла-ё, ёлғиз болам, алла”.
Бешик – сарпўш оралиғидан мўралаган нур.
Ташқарининг сирли ойдинлиги.
Бешик – қўлларим, оёқларимни дорга тортган ип.
Қўйдек юввош бўлиб қолганимнинг ибтидоси…

ТОЛ
Бу дунёга келдинг бирор дарахт ўтқазмоқ учун.
Қўлингдан ҳеч иш келмаса тол ўтқаз.
Ўғлингнинг бешигига ярайди-ку!
Ҳеч нарсага ярамаса ҳам, кетар чоғида тобутингга ярайди-ку! Continue reading

Ўзгармаган мавзулар

МУВОЗАНАТ НУҚТАСИ

Америка Конституциясига назар солсангиз, давлат тизимининг маълум бир нуқталар устига мустаҳкам ўрнатилгани ва мувозанат сақланганини кўрасиз.

Болалик йилларимизда ўқитувчимиз геометрия дарсида Самарқанднинг Регистон майдонига олиб келиб мувозанат тушунчасини англатганди. Регистон майдони дарё оқиб ўтган қумлик жой бўлгани учун бу ердаги мадрасалар шундай қурилганки, худди тарозининг паллалари сингари мувозанат сақлаган ҳолда бир-бирини тутиб туради. Шердор, Тиллақори ва Улуғбек мадрасалари ер остидан бир-бирига боғланган.

Мувозанат уларни асрлардир довуллардан, зилзилалардан ва бошқа офатлардан асрамокда. Агар меъморлар ўрнатган мувозанат бироз бўлса-да бузилганда бугун қаршимизда фақат вайроналарни кўрган бўлардик. Америка конституцияси ҳам ана шундай мувозанатга қурилган. Бу мувозанат инсонларнинг воз кечилмас ҳақ ва эркинликлари поймол этилишини ва иқтидорни суистеъмол қилишнинг олдини олишга қаратилган. Continue reading

Китобхонлик (15)

1990 yil. O'zbekiston Oliy Kengashi majlisida.

1990 yil. O’zbekiston Oliy Kengashi majlisida.

ҚАРАШЛАР

ХАЗИНА
…Амир Темур ҳазратлари узоқ йиллик жангга кетаётганларида устозлари Мир Сайид Баракадан сўрадилар:
– Самарқандда ҳам куч қолдирсакми?
– Албатта, Самарқандда хазина қолади, – жавоб бердилар устоз…
… Урусият ҳукмдорлари Туркистонга юриши авжга минган маҳали амир Олимхон тилло қидирувчи хорижий мутахассисларни йўқотишни буюрди.
– Бу қандай бўларкан, амирим? – деди Қушбеги.
– Бу дуруст бўлғай. Юртнинг хазинасига ўзгалар эмас, шу юрт эгалик қилиши керак, – деди амир …
Хазина – мулк, юрт ва халқ мулки …
Хазина – авайлаб-асраладиган бойлик …
Хазина- сиёсатни ушлаб турадиган устунлардан бири …
Дарвоқе, ўғри ўз хазинасини ҳеч қачон уйида сақламайди. Continue reading

Ўзгармаган мавзулар

Oregon,1998 yil

Oregon,1998 yil

МАДАНИЯТЛАР ЧОРРАҲАСИ

Азим ва поёнсиз Тинч океанининг шарқий қирғоғида жойлашган Портланд шаҳрида Орегон штатининг Симфоник Концертлар Саройига таклиф қилишди. Рахманинов ва Шостакович симфония-ларининг ижро кечаси экан. Таклиф қилинганлар орасида нафақат инглизлар, балки ўнлаб миллат ва элатларнинг вакиллари бор эди. Ҳашаматли ва гўзал нақшлар билан безатилган саройдаги шовқиннинг ўрнини дирижёрнинг қўлига қамчисини, яъни таёқчасини олиши билан кириб келган сукунат қоплади.

Турли маданиятларга оид, тўғрироғи, ўзларида турли маданиятларни яшатган инсонлар яквужуд бўлиб Шостаковичнинг бешинчи симфониясини тингладилар. Навбат Рахманиновга келди. Нафақат муаллиф исми шарифида, балки мусиқасида ҳам қандайдир Шарққа яқинлик бор. Дирижёр таёқчасини кўтариши билан скрипканинг ингроқ саси ёйилди. Сўнг бу сасни пианинонинг ўйинқароқ товуши юлиб кетди. Бирдан виолончелнинг титроқ оҳанги олдинга ўтди, аммо у контрабасснинг бўғиқ сасига қоришиб, уммонда ғарқ бўлгандек, оҳанглар қўйнига сингиб кетди. Аввалига ғайриодатий туюлган овозлар бирдан уйғунлашиб сокин уммон устида орқама- орқа келган тўлқинлар каби бир йўлга кирди. Continue reading

Қурултой: Сайлов савдоси

Bu surat 1990 yilning bahorida Namangandagi saylovoldi uchrashuvlaridan birida olingan. Minbarda Dadaxon Yoqubov (chapdan birinchi) va Jahongir Muhammad (chapdan uchinchi).

Bu surat 1990 yilning bahorida Namangandagi saylovoldi uchrashuvlaridan birida olingan. Minbarda Dadaxon Yoqubov (chapdan birinchi) va Jahongir Muhammad (chapdan uchinchi).

Китобхонлик (14)

1990_jmҚАРАШЛАР

БИЗ
Ўғизхон юртини ёғий ўради. Тинчлик, осойишни истаган Ўғизхон сулҳ истади.
Душман ундан Ғиротни, дул-дулни сўради. У рози бўлди. Беклар ташвишда қолдилар.
Сўнг душман ундан суюкли ёрини сўради. У рози бўлди. Беклар ғазабга тўлдилар.
Сўнг душман ундан ерини, юртини сўради. Беклар индамадилар. У ҳам ташвиш, ҳам ғазаб билан жангга кирди. Ғолиб чиқиб отини ҳам, номусини ҳам сақлаб қолди.
Бизнинг шоҳга айёр ёғий аввал ёрини берди.
Ҳеч ким парво қилмади.
Сўнг отини берди. От тахт белгиси… Ҳамма шод бўлди.
Эвазига еримиз ва мулкимизни олди. Ҳамма индамай тураверди, тинчлик, осойишни истаб… Continue reading

Мустақиллик қаҳрамонлари

toyibaТОЙИБА ТЎЛАГАНОВА

Танишув

Иқтисод фанлари кандидати Толиба Тўлагановани илк марта 1990 йилнинг 24 март куни кўрдим. Биз сессия оралиғида тузилажак комиссиялар масаласини муҳокама қилаётган эдик.

Эшик тақиллаб, бир жувон кириб келди ва майин овозда:

-Менинг номим Тойиба Тўлаганова, мени ҳуқуқ комиссиясига ёзишган экан, сизларга ўтсам бўладими?-деди.

Ошкоралик комиссиясига раҳбар бўлган Эркин Воҳидов:

-Бу масалани Ислом ака билан маслаҳат қилишимиз керак. Ўзимизча қарор беролмаймиз,-деб жавоб қилди.

Бироз баҳс бўлди. У пайтда кимдандир сўраш керак, деган гапларга қулоқ соладиган замон эмас эди. Тойибани мажлисимизга даъват этдик ва ўша куни сессияда у Қонунчилик комиссияси таркибидан чиқиб, бизга қўшилди. Ҳатто комиссиямизнинг котиблигига сайланди.

Кўп ўтмай комиссиялар “қўмиталар” деб атала бошланди ва раҳбарлари Олий Кенгашда доимий ишлайдиган бўлдилар.

Ислом Каримов ҳам, бошқалар ҳам Тойибанинг жасоратини биринчи сессиядаёқ ҳис этдилар. Кимнингдир бутун вужуди зириллади, кимлардадир умид уйғонди. Continue reading

Китобхонлик (13)

1991yil. O'zbekiston xalq deputatlari Vohid A'zamov, Toyiba To'laganova va Jahongir Mamatov.

1991yil. O’zbekiston xalq deputatlari Vohid A’zamov, Toyiba To’laganova va Jahongir Mamatov.

ҚАРАШЛАР

ОШКОРАЛИК
Мактабда ўқиганимда “Аввал иқтисод, кейин сиёсат” деган ленинча “доно” гапга эътироз билдириб, ёмонотлиқ бўлгандим.
Дорилфунуннинг биринчи дарсидаёқ “Аввал сиёсат, кейин иқтисод” деб қўйганим учун бир йил қарз топшириб юрганман.
Ошкоралик нима ва унинг бу гапларга қандай дахли бор?
Ошкоралик – онгдаги зангни ювувчи зилол сув.
Ошкоралик – одамни манқуртлик хасталигидан асровчи дармон.
Ошкоралик – одамнинг эрки, ҳуқуқини таъминловчи дарслик.
Узоқ йиллар “аввал иқтисод, кейин сиёсат” деб одамларни қорин билан ўйлашга мажбур этишди.
Оддий мантиқ унутилди. Нега бош юқорида? Нега қорин бошдан юқорида эмас? Иқтисод қорин ва вужуднинг эҳтиёжи бўлса, ошкоралик миянинг, онгнинг озуқасидир.
Онгни бир умр оч сақлаш мумкин эмас. Шу боис ёлғон тўлдириб турадилар. Ёлғон химикатларга ўхшаб онгни заҳарлади. Заҳарланган онг занг қучоғида қолди. Уни тозалаш мумкин. Фақат ошкоралик орқали.
Ҳайвоннинг фақат қорин ташвиши бор.
Одамнинг эса қорин ташвишидан олдин онг ташвиши ҳам бўлмоғи зарур. Continue reading

Ўзгармаган мавзулар

konstititsiyaҲАЙРАТЛИ ҲАДЯ

Ҳар ким дунёни ўз кўзи билан кўради. Юқорида мен зикр этган масалада ҳам ҳар кимнинг ўз қараши мавжуд. Чунки дунёнинг битта ҳақиқати бор, аммо ҳар бир инсоннинг унга нисбатан ўз мезонлари бўлади. Бугунга қадар энг кўп гапирилган ва энг кўп ёзилган давлатлардан бири Америкадир. Кимдир уни дунёнинг енгилмас кучи, дея таъриф этса, яна кимдир орзулар ўлкаси, дейди.

Америка ва Ўзбекистон. Иккиси икки дунё. Осилсанг баланд дорга осил деганларидек, Ўзбекистоннинг баъзи жиҳатларини Америкага солиштирмоқ истади кўнгил. Бундан минг йил муқаддам илм хазинасининг соҳиби аввали Абу Райҳон Беруний ҳазратлари уммон ва денгизлар ортидаги бу ўлканинг борлиги ҳақида сўз этганларида ҳали Колумбнинг бобокалони ҳам туғилмаган эди. Бироқ дунёнинг ишлари шундай чигалки, калаванинг учини топаман деганлар ўз йўлларини йўқотиб қўядилар. Бугун не десак ҳам барибир Америка ўз кашфиётчисини Колумб, деб билади. Гап Американинг кашф этилишида эмас, гап Американинг яратилишида. Бу муаззам ўлка ҳақидаги ҳикояларимга мени ҳайратга туширган бир воқеани ўнг сўз сифатида қабул этдим.

Continue reading

Китобхонлик (12)

jm1993ҚАРАШЛАР

МАНФААТ
Кейинги вақтда ҳаётни ҳам, жамиятни ҳам, сиёсатни ҳам манфаат билан боғлаб баҳолайдиган бўлдилар.
Манфаат мақсаднинг ўрнини эгаллагани ташвишлидир.
Манфаат мақсад бўлиши мумкин.
Мақсад манфаат бўлолмайди.
Алпинистлар қояларга, чўққиларга интиладилар.
Иплари узилади, қайтмайдилар…
Умидлари узилади, қайтмайдилар …
Умрлари узилади, қайтмайдилар …
Баъзан қояни, чўққини забт этадилар.
Қандай манфаат кўрадилар? Асаблари емирилганими, дўстлари музлаб қолганими? Вужудлари, қалбларидаги жароҳатларми?
Бу ерда фақат мақсад бор, манфаат эмас.
Мақсад учун ҳамма нарсани қурбон бериш мумкинлигини алпинистлар исботлайилар бизга…
Агар сиёсат манфаат асосига қурилса, у кимнинг манфаатига хизмат қилади?
Агар умр манфаат асосига қурилса, у кимнинг ё кимларнинг манфаатига айланади.
Америка манфаати деган тушунча бор амриқоликларда… Continue reading

Ўзгармаган мавзулар

essiya_jm_nutqМаънавият йўқолди, тафаккурни занг босди

Инсоннинг киндик қони оққан ерни Ватан дейдилар. Бу тор маънодаги тушунча ва бу Ватан ҳақидаги ҳақиқатни тўла қамраб ололмаган тушунча. Инсоннинг бешик ва тобут орасидаги йўлини Ватан дейдилар. Бу кенг маънодаги тушунча ва Ватан ҳақидаги ҳақиқатни унуттиришга қаратилган тушунча. Хўш, ундай экан аслида Ватан нима?

Ватан бир миллатнинг ўзлигини, кимлигини,тилини , маданиятини яшатган ҳудуд. Ватан бир миллат тоғларининг салобатига маҳлиё бўлган, ирмоқларининг оқишидан мусиқалар тинглаган, қушларининг сайрашига маст бўлган, тупроғининг тафтидан умид олган муборак заминдир. Ватан болаликдан онанинг кўзлари каби тийран ва дарин осмон бўлиб кўнгилларга ерлашган, отанинг пешонасидаги реза-реза терларининг қуёшда жимирлашидан камалакка айланиб, дилларда иморат солган ва момоларнинг уйқуларини тонгнинг этагига боғлаб сўзлаб берган ривоятларидаги қаҳрамонларнинг сиймосига айланган чексиз борлиқдир. Continue reading