Истеъдодли ва заҳматкаш журналист Аҳмад Исмоиловнинг сўнгги иш жойи “Тошкент ҳақиқати” газетаси эди. У оламдан ўтганда жуда кўп журналистлар кўзимизда ёш билан мангу йўлга кузатиб қолганмиз.
1974 йилда Тошкент Давлат университетининг Журналистика факултетида ўқиган пайтимда, иқтисодий шароитим оғирлашиб, иш қидириб қолдим. 17-18 ёшли, тажрибасиз йигитни ким ҳам ишга оларди? Сарсон бўлганимни ва қийин шароитга тушганимни кўрган ижарачи-уйнинг эгаси Илёс ака қўшни маҳаллада истиқомат қиладиган журналист Расул Раҳмонов билан таништирди. У эртасига туш пайти Навоий театри ёнига боришимни уқтирди.
Борсам у бир ўрта бўйли, кулча юзли, ҳайли семиз одам билан фаввора ёнида гаплашиб турган экан. Салом бериб, узоқроқда тўхтадим. Расул ака у одамга бир нарсалар дегандан кейин у менга яқинроқ келиб:
Олтмиш ёш бир пайтлар етиб бўлмас манзил каби эди. Лекин бир пасда етиб олдик. Бу санани шунчаки ўтказиб юбормаслик учун умримнинг шу қисмида эсда қолган баъзи лаҳзаларни “териб” китоб қилгим келди.Китоб тўрт фаслдан иборат бўлиб, қишлоқ, шаҳар, мамлакат ва хориж воқеаларини ўз ичига олган. Уни ҳаёт, маданият, мафкура ва сиёсат тарзида ҳам тўрт фаслга бўлиш мумкин.
Биринчи фасл
1.БУВИМ
Муҳаммадризо бобом вафот этганларидан кейин бутун оила ташвишлари бувимга қолган. Туғилганимдан етти ёшларга қадар раҳматли Анбар бувимнинг уйларида яшаганман. Тўққиз ойлигимда суннат тўйи қилган эканлар. Неваралари кўп бўлса-да, негадир мени танлагандилар. Бошқа ўғил невараларини ҳам кам кўрмасдилар. Кимё холамнинг ўғли Жўрақул, Сокина холамнинг ўғли Расул, Ўткир, Аҳмаджон… лар ҳам бувимни эслашса, суҳбатлар тонггача узилмаслиги мумкин. Қиз неваралари ҳам кўп эди. Ҳовли ҳамма вақт тўла. Болалар ўйнасин деб ҳовлига ҳеч нарса экилмаган. Ҳамма ёқ супа эди. Continue reading →
САВОЛ: Сиз билан ғойибдан бўлса-да дийдорлашиб турганимдан хурсандман. Аввалига жуда узоқ ўйладим. Менинг ёшимда, менинг жинсимда, умуман мен сиёсатга бу қадар шўнғишимга, сизга мактуб йўллашимга наҳот шунчалар эҳтиёжманд бўлсам? Арзимаган умрим давомида фақат ва фақат бир нарсани орзу қилдим, мақсад деб билдим: Мен бу дунёда ҳеч бир мақсадсиз ва ҳеч бир ишсиз ўтиб кетадиган инсонлар сирасига киришни истамайман, ҳеч бўлмаса ўлимимдан сўнг мени инсон қилган(Оллоҳ ўзи шунга етказсин)халқим эслаб қолиши керак! Continue reading →
БОШ
Бош … кўтарилади гуноҳсизликдан.
Бош … эгилади гуноҳкорликдан.
Бош … кўтарилади ғурурсизликдан.
Бош … эгилади ғурурдан.
Бош … кўтарилади ғурурдан.
Бош … эгилади ғурурсизликдан.
Бош … кўтарилади бошсизликдан.
Бош … эгилади бошсизликдан.
Шароитга қараб яшаш Бошдан юқмадимикан бизга?!
МАРДИКОР
Мардикор – мард, эркак иши.
Мардикор – социализм вужудидаги оғриқ.
Мардикор – инсоният келажагининг ибтидоси…
Яшаш учун меҳнат қиламиз, яхши меҳнат қиламиз, бироқ яхши яшамаймиз. Боиси меҳнат қадри, меҳнат қийматини билмаймиз.
Меҳнат қийматини билиш ўзликни билишдир.
Социализм меҳнатнинг қиймати энг қадрсиз бўлган давр.
Коммунистик режим ҳар қанча уринмасин, инсон мафкураси ва ўзи атрофида ҳар қанча тўсиқлар яратмасин, меҳнат қийматини билганлар бор эди.
Уларни жамиятнинг энг кейинги одамлари деб ҳисоблашарди.
Улар – мардикорлар синфи.
Талабалик, ёшлик йилларида мардикорлар синфида таҳсил олганлар бугун мухолифатда.
Уларнинг устидан кулганлар ҳокимиятда. Шу боис ҳам демократия, янги тузум гапга, сафсатага айланиб қолмоқда.
Мардикор- онгли шахс. У меҳнати қанча туришини ҳисоблай олади. Меҳнатини арзонга сотмайди. Сифатсиз меҳнат қилолмайди.
Мардикор – интизомли шахс. Унинг бошида калтак кўтариб туриш керак эмас. Унга ишни белгилаб берсангиз, бас. Ўз-ўзини интизомга бўйсундиради. Continue reading →
Бугун бу ақлли йигитлар билан байрамлашдик, тўйиб-тўйиб суҳбатлашдик. Исмини ёзишни ўрганган ва бу ҳафта мактабга бошлайдиган Туронбек ҳам суҳбатларимизни тинглаб, мийиғида кулиб қўйди…
Ҳар кимнинг ўз байрами бор. Биринчи сентябр менинг байрамим. Ҳар йил бу байрамни нишонлаш ўзимга боғлиқ бўлмаган ҳолда бир неча кун олдин бошланади. Зиёфатлар бир-бирига уланмоқда… Жиддий гапларни байрамдан кейин гаплашамиз. Сизга ҳам байрам кайфиятлари!
Зарб билан эшикни синдириб ичкарига кириб келаётган саноқсиз полиция ходимларининг ҳар бири ана шундай деб бақирар эди.
Энди ўртага қўйилган паловга қўл узатган йигитларнинг ранг-қутлари учиб кетди. Лаблари титраб, бир сўз айтолмай қолдилар. Полициячилар эса уларнинг ҳар бирини силтаб, юзи билан ерга ётқизар ва қўлларини орқага қилиб кишанлар, кейин оёқларини икки томонга очиб, бошдан оёқ текшириб чиқарди.
Бир зумда 9 нафар ўзбекнинг ҳаммаси ана шундай тинтувдан ўтди. Continue reading →
-2-
Мериланд штати. Эликот шаҳри.
Лекин…
Бундан кейинги бўлимларгача, Каримовни ўз хаёллари билан ёлғиз қолдирамиз. Кекса одам. Баъзи нарсалар эсидан чиққан бўлиши мумкин. Қолаверса, шу лаҳзада Нью Йоркдан Саиджон деган йигит сим қоқмоқда. Саиджон асли ўшлик. У билан тўрт йил олдин танишганмиз.
Ўшанда ярим тунда телефон жиринглади׃
-Бу қўлга тушган чет элликларни сақлаш маркази, агар телефон чақириғини қабул қилсангиз, минутига тўрт доллар тўлашингиз керак бўлади…
Одатда қамоқхоналарда ётганлар уйларига ёки танишларига телефон қилсалар ана шундай олдиндан огоҳлантиришларини билардим. Лекин телефон ҳақи бунча қиммат бўлмасди. Шунинг учун ҳам бир лаҳза ўйланиб қолдим. “Йўқ, қабул қилмайман” десам, балки бирор танишим ёки мени ғойибдан таниган бирор киши қийин шароитга тушиб қолган бўлсачи? Бегона одам телефон номеримни қаердан билади? Continue reading →
Бугун бир дарахт диққатимни тортди. Шамол ва бўронлар ҳар қандай якка дарахтни эгади, деган гап бор эди. Океанга яқин жойда, шамол ва бўронлар қуршовидаги мана бу дарахт эгилмабди. Қомати тик ва баланд… У билан суратга тушдим.
Бир замонлар ТошДУда Балзакнинг “Инсон комедия”сига бағишланган дарсларимизда домламиз Камолиддинова муаллифнинг “Евгения Гранде”сини муҳокама қилдирганди. Ўзбекчада ўқигандик. Кейин таржима учун асос қилиб олинган русчаси билан таққослагандик. Дастлаб Достоевский рус тилига ўгирган экан. Биз Манделштам таржимасидаги “Эжени Гранде” билан солиштиргандик. Мана орадан 40 йил ўтиб бу асарнинг инглиз тилидагисини варақлаб ўтирибман. Гўё бошқа нарса. Афсуски, фаранг тилини билмайман, ҳар қандай асарни ўз тилида ўқимоқ балки яна бошқа нарсадир?
Озодликнинг Қурултой эшиттиришида Ўзбекистон президентининг тўнғич қизи Гулнора Каримова тарафидан матбуотга сиздирилган “итлардан ҳам баттар” аҳволда ушлаб турилгани акс этган видеолавҳа муҳокама қилинди.
Каримова хоним Би-Би-Сига жўнатган видеотасвирда ўзи ва унинг фарзандлари – Ислом ва Имоннинг, афтидан президент отаси Ислом Каримовнинг Дўрмондаги қароргоҳига киришга уринишлари акс этган.
Қурултойда иштирок этган сиëсий фаол Сафар Бекжон Гулнора Каримова ўзига қарши Швеция ва Швейцарияда пул ювиш айблови билан боғлиқ иш очилган бир пайтда ташқарига видео ва аудиомурожаатларини сиздириб, ўзини жабрдийда қилиб кўрсатишга уринмоқда, деган тахминларни илгари сурди. Continue reading →
Золимнинг қаршисига – майдонга чиқиш осон эмаслигини билмаган одам йўқ. Шунинг учун кўп ҳолларда майдон бўш.
Майдонда турган одамга золимнинг қиличи таҳдид солиб туради. Буни олдиндан билгани учун таҳдиддан чўчимайди. Лекин бу таҳдидданда кучли нарсалар бор. Тассаввур қилиш қийин, фақат юзма-юз келгандагина билиш мумкин бўлган нарсалар…
Майдон. Атроф ўрмон билан ўралаган. Одамлар дарахтлар панасида туриб, кузатишмоқда.
Кимнинг нигоҳи шоҳ томонда, кимдир эса майдонда турган одамга нафрат билан боқади.
Иккинчи фасл
Jahonnoma 
You must be logged in to post a comment.