Jahonnoma

ҚЎЛ ЎПИШ

Бугун бир хабарга кўзим тушди. Тожикистон Ислом маркази қошидаги Уламолар кенгаши айрим намозхонларнинг дин пешволари қўлини ўпишига доир ишини қоралаб, қўл ўпишни тақиқлаш ҳақида фатво берибди.

Қизиғи шундаки, бу фатвони шарҳлаган Уламолар кенгаши раҳбари жума намозларидан сўнг айримлар уламоларнинг қўлини ўпишга уриниши оқибатида ноқулай вазиятлар вужудга келаётгани учун шундай қилишганини айтган.

Биз доим ўзимизни ўзимиз танқид қиламиз. Лекин мақтанадиган одатларимизни пайқамаймиз. Масалан, тожикистонликлардан тортиб туркияликларга қадар биздан ўргансалар бўладиган одатларимиз ҳам бор.

Туркияга илк борганимда, бизни миллиятчи ҳаракат лидери Алпарслон Туркаш қабул қилганди. Турк дунёсининг ҳар турли бурчакларидан келганлар саф тортиб, унинг қўлини ўпа бошладилар. Мен унга яқинлашганимда, ҳурматини бажо келтириб, кўришмоқ учун икки қўлимни узатдим. У:

-Сен ўзбексан!-деди ва мени бағрига босди.

Демак, у бизда қўл ўпиш одати йўқлигини ва ҳурмат қилган одамни бағрига босиш одати борлигини билар экан.

Орадан бир неча йил ўтиб, Туркияда яшай бошлаганимизда, Қурбон байрамида Турк дунёси вақфининг раиси Турон Ёзғон кўп қатори бизни ҳам оилавий тарзда байрамлашмага таклиф этти.

Туркияда, айниқса байрамларда катталарнинг қўлини ўпиш авжига чиқади.

Мен Турон Ёзғонга фарзандларимни таништирар эканман, у олти ёшли қизчамга қўлини узатди. Қизчам ҳайрон (Мен ўзим бировнинг қўлини ўпмаганим учун болаларимга ҳам буни ўргатмаганман-ЖМ), унинг қўлини ўпиш ўрнига кўришган каби ушлади.

-Ҳа ўзбек,-деб у қизчамнинг сочини силаб қўйди.

Кейин Америкага келганимизда, бу ердаги ўзбеклар орасида қўл ўпиш ҳолларини кўриб ажабландим. Вақт ўтиши билан кўрдимки, Туркия орқали келганлари ана шу одатни ўрганишган экан. Аммо қолганларида йўқ эди.

Ҳар қандай жиҳатдан олиб қаралганда ҳам бундай одат инсонийликка зид! Бу шахсга сиғинишнинг жирканч бир кўриниши.

Демак, мақтайдиган, мақтанадиган асл зарларимиз ҳам бор ва бировнинг қўлини ўпмаслик ана шулардан бири.

Ҳозир тумовнинг турли-туман хиллари кўпайган ва телевидениенинг қайси каналини очсангиз, хабарларда шу ҳақда гап боради. Хабар ўқилар экан, қарши чоралардан бири сифатида қўлни тез-тез ювиб туриш ва инсон вужудига яқинлашадиган микробларнинг энг кўпи қўлда бўлишини айтишади.

Дарҳақиқат, бизнинг ишхонамиз жойлашган бинога кираверишда қўлингизни артиш учун махсус, нам салфеткалар қўйилган. Бор йўғи бир неча қаватдан сўнг идорамизга кираверишда яна қўйилган. Саломатлик муассасаларининг талаби шундай.

Бу ҳам кўрсатадики, қўлни ўпадиганлар айни пайтда ифлос микробларга талпинадилар.

ЖМ

16 Октябр, 2009 йил

Filed under: Kundalik |