Jahonnoma

РОҲАТОЙ

Тошкентда Роҳатой тошдан сут соғиб оламан, деса, шуни уддасидан чиқадиган деб айтишар экан. У мелисада ишлаган эрини ҳам доғда қолдириб, учта боласини ҳам олиб, ҳали қизларнинг болдирини кўрмаган йигитча билан Америкага қочиб келибди. Унинг Ўзбекистон паспорти ҳам, Америкадан олган “грин карди”(яшил картаси) ҳам бор экан. Истаса унисини ишга солади, истаса бунисини. Бу ерда у бир жойга ишга ўтди. Бошлиқ қариб қолган бўлса ҳам кўнгли ёшлардан эди. У билан бирга ресторанларга бориб, бирга чекиб, бирга ичиб юрди. Ишдан кейин ҳам иккаласи қолар ва ора бир кун Роҳатой мукофот олар эди.

Мажлисларда бошлиқ уни мақтаб, “Роҳатой нафақат инглиз тилини, балки рус тилини, ўзбек ва ҳатто тожик тилини ҳам билади. Муштарийларимиз унинг фаолиятига катта баҳо беришмоқда. Шунинг учун унга мукофот ҳам бердик, маошини ҳам оширдик”дерди. Роҳатойнинг инглиз тилида “олма теришни” “сувда чўмилиш” деб гапиришини, эси ҳам бироз кирди-чиқди эканлигини билганлар эса, мийиғларида кулиб қўярдилар.

Иши юришмаган куни бошлиқнинг ҳузурига кириб оёғининг теппа болдирларини кўрсатиб қўйган Роҳатой кўзи ўйнаб қолган бошлиқнинг қўлини меҳр билан ушлаб, иягини силаб, елкасини массаж қилиб қўярди. Бошлиқ дарҳол ишни ўзи битириб келар ва Роҳатойнинг елкасига бир қоқиб қўярди. Бу эса, “Қарздорсиз, бугун ишдан кейин қоласиз”дегани бўларди.

Шу зайл иккаласининг ҳангомаси оғизларга тушди. Аммо бир кун бошлиқ тўсатдан Роҳатойни бўшатиб юборди. Ҳамма ҳайрон эди. Кейин билиб қолишса ҳангомалар бошлиқнинг хотинининг қулоғига етиб қолибди. Американинг Ўзбекистондан яна бир фарқи шуки, бундай ҳолда хотин ишхонага келиб, “кундоши”нинг сочини юлмайди.

Бошлиқнинг хотини эрига учта шарт айтибди׃

1.Уйдан чиқиб кетиш.

2.Ишдан бўшаш.

3.Уни ишдан ҳайдаш.

-Шу биттасини танла,-дебди.

Роҳатой пихини ёрган экан, бўш келмади. Дарҳол худди олдинги каби “учар” одам бошлиқ бўлган бошқа бир идорага ишга кирди. Бу идорада бошлиқнинг олдинги “ҳангомаси”, эндиги душмани ҳам ишларди. Аммо у қариб, қуйилиб қолган, сигарет чеккандан нафрат қилар, ароқ ичганни юзига қарамас, эркаклар билан пана-панада писир-хисир қиладиганларни эса, очиқдан-очиқ шикоят қиларди. Бошлиқ унинг пати юлиниб, попуги пасайиб қолган, деб парво қилмади.

Роҳатой эса, бошлиқнинг у ёқ-бу ёғини ушлаб қўйиб, ишини битириб кетаверди. Бошлиқнинг хотинига эса, ҳадя ташиб, уни ҳам массаж қилиб, кўнглини олиб турди. Ҳадянинг пулини эса, бошлиқ идорада мукофот билан “тўлаб “ турди. Шу зайл уларнинг китоблари ширин ҳикоялар билан тўлиб бораверди.

Кўпчиликнинг ҳайрон бўлгани бошлиқнинг олдинги “нозанини” янгиси билан жуда қалин эканлиги эди. Улар шунчалик апоқ-чапоқ эдиларки, булар бир-бирларининг ич-кийимларини ҳам алмашиб кийиб кетаверадилар, деган гап тарқалди. Ҳар ҳолда орқаворотдан бошлиқнинг ҳам астар-аврасини ағдариб туришса керак, биргаликда.

Лекин бу ишнинг сири олдинги хоним нафақага кетадиган кунлар очилиб қолди. У бошлиқлар ва ходимлар муносабатини назорат қиладиган идорага бориб, ҳамма гапни айтиб берибди ва бошлиқни Роҳатой билан ишдан кейин кабинетда бир-бирларига кабутарлардек ёпишиб ўтирган ҳолатларида ушлатибди. Иккаласини ҳам ишдан ҳайдашди.

Олдинги хоним хайрлашиб кетар экан׃

-Ўзбекистондан келиб Америкада бизга дарс берадиганини ана шундай “мулла” қилиб қўядиган кучимиз бор,- деди.

Роҳатой эса :

-Билмасам, мактабда дарсларимни қилиб келмаган куни, аълочи болалардан бирининг оёғини ушлаб қўйсам, бас, дарров уй вазифаларини кўчиришга берарди, у ҳам беш олган, мен ҳам беш олган бўлардим. Америкада эса, бу тажриба оқсаб қолмоқда,-деб нолиганмиш ҳатто ўшанда.

Лекин бу ҳикояни олдинроқ айтиб берган танишим яқинда яна меҳмонга келганда, Роҳатой яна бир идорага ишга ўтганини айтди. Лекин бу сафар тажрибаси қўл келаётганмиш. Американи оз-моз тушуниб қолганим учун, охири бахайр бўлсин, деб қўйдим мен.

2003.
ЖМ.

Filed under: Kundalik |