Jahonnoma

Обидхон Назаровдан кейин навбатдаги ким?

САВОЛ:Обидхон қори  ва унинг бошига тушган мусибат ҳақида нима дея оласиз? Уни шахсан танирдингизми?(Улуғбек).

ЖАВОБ: Мен таниган ва билган ўзбек  уламолари орасида энг ақллиси, билимдони ва энг камтаридир у. Обидхон Назаровни илк бор 1990 йилда Тошкентда бир маъракада қўргандим. Самарқандда Қуръон туширган муллага  бур тугунча ҳозирлаб, пул ҳам бериш одат эди. Обидхон қори чиқиб кетар самарқандлик  уй соҳиби:

-Тақсир бу сизнинг ҳақингиз,-деб унинг қўлига бир нарса узатди.

-Биз ҳаққимизни Оллоҳдан оламиз, бундай нарсалар учун пул бериш ҳам, пул олиш ҳам увол,-деди у.

Шундан кейин унинг кассеталарга ёзилган маърузаларини эшитиб кўрдим. Маърифат, илму урфон, одоб-ахлоқ, одамийлик, ҳалоллик, поклик мавузлари. Телевидениега раҳбар бўлиб келишим билан унинг шу мавзулардаги суҳбатлари асосида бир дастур бошлатдим. Мен кетгандан кейин бу дастур узоқ давом этмади.

Шу орада бир неча марта у билан суҳбатдош бўлдим. У жуда камтар ва фикр айтишдан кўра фикр тинглашни афазал кўрадиган инсон.

Мен қувғинга учраб Туркияда юрганимда унинг ҳам бошига кўп ишлар келгани эшитиб турдим. Истанбулнинг Қапали Чарши деган бозори ҳар куни минглаб эмас, миллионлаб одамлар билан гавжум бўларди. Бу ерда икки ўзбекнинг учрашиб қолиши мўъжизадек гап.

Бир куни минглаб одамларнинг орасида Обидхон Назаров билан юзма-юз келиб қолдик. Озгина суҳбатлашдик. Шундан кейин уни қайтиб кўрмадим. АҚШда “Исломий баҳслар” китобини ёзиш жараёнида унинг аксар ваъзлари ёзилган тасмаларни эшитиб чиқдим. Унинг дунёвий сиёсатчи эмас, балки том маънода йирик исломий олим эканлигига ишонч ҳосил қилдим.

Бугунга қадар унинг сиёсат борасида ҳукуматни умумий танқидларини инобатга олмаганда режимни тубдан ўзгартириш борасида кескин чиқишларини кўрганим йўқ. Аммо ислом илми йўлида хизматлари беқиёс. Баъзилар у сиёсатни зимдан олиб боради дейишади. Лекин бу менга қоронғу. Унинг қайси бир ташкилот ёки мухолифат гуруҳи билан алоқалари ҳақида ҳам бир нарса дейишим қийин. Очиқ маълумот йўқ.

Ўзбекистон ҳукумати унинг орқасига тушганидан эса унинг ортида қандайдир катта куч борлигини сезиб қолган бўлиши мумкин. Бу ҳам тахмин. У саккиз йил давомида  қаердадир битта ҳовлидан ташқарига чиқмай, “йўқолиб қолган” пайтида ҳам у қидирувда эди. Швецияга боргандан кейин ҳам у Ўзбекистон ҳукуматининг қора рўйхатидан тушган эмас.

Унга суиқасд бўлганини эшитганимда, илк бор хаёлимга маҳаллий  миллатчиларнинг иши деган гап келди. Улар олдин ҳам у имом бўлган мачитга ҳужум қилишганини эшитгандим. Кейин, “Замондош” радиосида Анвар Каримовнинг айтганларини эсладим. У Обидхон Назаровнинг Интерпол рўйхатидан чиқарилгани ва у Афғонистон борасидаги гизли сўзлашувларда иштирок этаётган бўлиши мумкинлигини айтганди. Балки ҳужум ўша ёқдан келдими деб ўйладим. Чунки унинг аввалида Тоҳир Йўлдошни зимдан қўллагани ҳақида гаплар ҳам юрган.

Ҳатто Обидхон Назаров Ўзбекистон Исломий ҳаракатининг ғоявий йўлбошчиси деган гаплар ҳам бор эди.

Учинчи эҳтимол Ўзбекистон Миллий Хавфсизлик Хизмати… Бу рост бўлиб чиқса, у ҳолда бевосита Ислом Каримовга бориб тақалади. Чунки Каримов билмаса, бундай масалаларда  МХХ бир қадам ҳам одим отолмайди. Жони нечта! Агар Каримов билган бўлса, у ҳолда Каримовни нима бунча қўрқитди? Уни халқаро босим билан юзма-юз қолишдан ҳам чўчитмаган нарса нима? Бу саволимга ҳали жавоб тополмадим.

Ўзбекнинг исломий илмлар билимдони бўлмиш Обидхон Назаров тезроқ тузалсин, шифо берсин унга ва биз жавобини тополмаган саволларга  жавобни у билиши мумкин.

Ушбуни ёзиб тугатганимдан кейин хотирамга 2009 йилнинг  16 апрел куни “Туронзамин” сайтида чиққан бир хабар келди, уни “Саволларга жавоблар” рукнидаги видеосуҳбатда ҳам шарҳлагандим. Бу видеосуҳбатни уч мингдан зиёд киши томоша қилгандан кейин сайтимиз ҳужумга учраганда Youtube-дан “йўқолиб қолибди”. Бундан шу кунларда хабар топиб, қайта тиклаб қўйдик.

Хуллас, қуйида матни келтирилаётган хабарни қайта ўқиб, видеосуҳбатни қайта кўриб, саволларимга жавоб топгандек бўлдим:

“Шу йилнинг 26-март куни Тошкентда Шанхай ҳамкорлиги ташкилотининг Регионал антитеррористик Кенгаши фавқулодда бир қарор қабул қилганди. Унга кўра хавфли террорист деб қидирилаётган шахслар рўйхати тасдиқланган. Ўшанда матбуотга бу ҳақда қисқа маълумот берган Ўзбекистон МХХ раисининг биринчи ўринбосари Шуҳрат Ғуломов бундай шахслар қидирилади, қамоққа олинади ёки мутлоқ йўқотилади деган эди. У шунингдек, 900 дан зиёд кишининг номи бу рўйхатга киритилганини айтганди. Лекин кимлар ва нима учун киритилгани айтилмаганди.

Мана орадан шунча вақт ўтмоқда, бу масала билан Демократик Ўзбекистон Конгрессининг раиси Жаҳонгир Маматовдан бошқа одам қизиққан эмас. Бошқа биров бу рўйхатга кимларнинг номи киритилган ва қандай асосларда киритилган деб сўрамайди ҳам. Бу масалада “Озодлик”, “Америка овози” ва Би-Би-Си ҳам мум ютган кўринади.

Наҳотки бу масала ҳеч кимни қизиқтирмаса? Бобур Холиқназар. “Туронзамин”, 16 апрел, 2009 йил”.

Ана энди Обидхон Назаров масаласини нега швед махсус хизматлари халқаро миқёсда текширувга олганлари сабабини ҳам тушуниш мумкин.

Улар бу масалани ўрганар эканлар, менинг хаёлимдан эса навбатдаги суиқасд қурбони ким экан, деган савол кечмоқда.

ЖМ.

Filed under: Savol-Javob |